Chào bạn,
Việc đảm bảo quyền lợi cho người lao động là vô cùng quan trọng, nhưng thực tế cho thấy có nhiều quyền lợi cơ bản thường bị bỏ qua hoặc không được thực hiện đầy đủ. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết về một số quyền lợi cơ bản của người lao động thường ít được đảm bảo, cùng với các biện pháp để bảo vệ chúng:
1. Quyền được trả lương đầy đủ và đúng hạn:
Vấn đề thường gặp:
Trả lương không đúng hạn (chậm lương).
Trả lương không đủ (trừ lương không có căn cứ, tính sai lương).
Không trả lương làm thêm giờ, làm vào ngày nghỉ, lễ.
Ép buộc nhận lương bằng hiện vật thay vì tiền mặt.
Quy định pháp luật liên quan:
Điều 94, 95, 96 Bộ luật Lao động 2019:
Quy định về hình thức trả lương, kỳ hạn trả lương, địa điểm trả lương.
Điều 97 Bộ luật Lao động 2019:
Quy định về trả lương làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm.
Nghị định 38/2022/NĐ-CP:
Quy định mức lương tối thiểu vùng.
Hướng dẫn chi tiết và biện pháp bảo vệ:
Theo dõi và ghi chép:
Ghi chép chi tiết về thời gian làm việc, công việc đã làm, các khoản phụ cấp, tiền làm thêm giờ,…
Kiểm tra kỹ bảng lương:
Đối chiếu bảng lương với thỏa thuận trong hợp đồng lao động và các quy định của pháp luật.
Yêu cầu giải thích rõ ràng:
Nếu có bất kỳ khoản trừ lương nào, yêu cầu người sử dụng lao động giải thích rõ ràng bằng văn bản căn cứ vào đâu để trừ.
Khiếu nại:
Nếu phát hiện sai sót hoặc bị trả lương không đúng, bạn có quyền khiếu nại lên người sử dụng lao động, công đoàn (nếu có), hoặc Thanh tra Sở Lao động – Thương binh và Xã hội.
Khởi kiện:
Nếu không giải quyết được bằng các biện pháp trên, bạn có quyền khởi kiện ra Tòa án để bảo vệ quyền lợi của mình.
Lưu giữ chứng cứ:
Giữ lại tất cả các tài liệu liên quan như hợp đồng lao động, bảng lương, giấy tờ chứng minh thời gian làm việc,… để làm bằng chứng khi cần thiết.
2. Quyền được tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp:
Vấn đề thường gặp:
Không đóng hoặc đóng không đầy đủ các loại bảo hiểm.
Chậm đóng bảo hiểm, ảnh hưởng đến quyền lợi hưởng bảo hiểm của người lao động.
Trốn đóng bảo hiểm bằng cách ký hợp đồng lao động dưới 3 tháng (đối với một số trường hợp).
Quy định pháp luật liên quan:
Luật Bảo hiểm xã hội 2014.
Luật Bảo hiểm y tế 2008 (sửa đổi, bổ sung năm 2014).
Luật Việc làm 2013.
Hướng dẫn chi tiết và biện pháp bảo vệ:
Kiểm tra thông tin:
Kiểm tra thông tin về việc tham gia bảo hiểm của mình trên Cổng thông tin điện tử của Bảo hiểm xã hội Việt Nam.
Yêu cầu cung cấp thông tin:
Yêu cầu người sử dụng lao động cung cấp thông tin về việc đóng bảo hiểm hàng tháng.
Khiếu nại:
Nếu phát hiện người sử dụng lao động không đóng hoặc đóng không đầy đủ bảo hiểm, bạn có quyền khiếu nại lên cơ quan bảo hiểm xã hội hoặc Thanh tra Sở Lao động – Thương binh và Xã hội.
Tố cáo:
Nếu phát hiện hành vi trốn đóng bảo hiểm có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự, bạn có quyền tố cáo đến cơ quan công an.
3. Quyền được nghỉ ngơi, nghỉ lễ, nghỉ phép năm:
Vấn đề thường gặp:
Không được nghỉ hoặc bị ép làm thêm giờ vào ngày nghỉ, lễ.
Không được hưởng đủ số ngày nghỉ phép năm theo quy định.
Bị ép nghỉ không lương.
Quy định pháp luật liên quan:
Điều 111, 112, 113 Bộ luật Lao động 2019:
Quy định về nghỉ hằng tuần, nghỉ lễ, tết, nghỉ phép năm.
Hướng dẫn chi tiết và biện pháp bảo vệ:
Tìm hiểu rõ quy định:
Tìm hiểu rõ về số ngày nghỉ lễ, tết, nghỉ phép năm mà mình được hưởng theo quy định của pháp luật và thỏa ước lao động tập thể (nếu có).
Lập kế hoạch nghỉ phép:
Chủ động lập kế hoạch nghỉ phép và thông báo cho người sử dụng lao động trước.
Yêu cầu thanh toán tiền lương:
Nếu phải làm việc vào ngày nghỉ, lễ, yêu cầu người sử dụng lao động thanh toán tiền lương làm thêm giờ theo quy định.
Khiếu nại:
Nếu bị ép làm việc quá thời gian quy định hoặc không được hưởng đủ số ngày nghỉ, bạn có quyền khiếu nại lên người sử dụng lao động, công đoàn hoặc Thanh tra Sở Lao động – Thương binh và Xã hội.
4. Quyền được làm việc trong môi trường an toàn, vệ sinh:
Vấn đề thường gặp:
Môi trường làm việc không đảm bảo an toàn, vệ sinh (ví dụ: thiếu ánh sáng, ồn ào, ô nhiễm, không có thiết bị bảo hộ lao động).
Không được huấn luyện về an toàn lao động.
Không được trang bị đầy đủ phương tiện bảo hộ cá nhân.
Quy định pháp luật liên quan:
Luật An toàn, vệ sinh lao động 2015.
Hướng dẫn chi tiết và biện pháp bảo vệ:
Yêu cầu cải thiện:
Yêu cầu người sử dụng lao động cải thiện điều kiện làm việc, đảm bảo an toàn, vệ sinh.
Tham gia huấn luyện:
Tham gia đầy đủ các khóa huấn luyện về an toàn lao động.
Sử dụng đầy đủ:
Sử dụng đầy đủ các phương tiện bảo hộ cá nhân được cung cấp.
Báo cáo:
Báo cáo ngay cho người quản lý hoặc bộ phận an toàn lao động nếu phát hiện nguy cơ mất an toàn.
Từ chối làm việc:
Nếu thấy nguy cơ mất an toàn nghiêm trọng, có quyền từ chối làm việc (theo quy định của pháp luật).
Khiếu nại:
Khiếu nại lên Thanh tra Sở Lao động – Thương binh và Xã hội nếu người sử dụng lao động không thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn, vệ sinh lao động.
5. Quyền được tôn trọng nhân phẩm, không bị phân biệt đối xử, quấy rối:
Vấn đề thường gặp:
Bị xúc phạm, lăng mạ, đe dọa.
Bị phân biệt đối xử về giới tính, tôn giáo, dân tộc,…
Bị quấy rối tình dục tại nơi làm việc.
Quy định pháp luật liên quan:
Điều 8 Bộ luật Lao động 2019:
Quy định về các hành vi bị nghiêm cấm (trong đó có phân biệt đối xử, quấy rối tình dục).
Luật Bình đẳng giới 2006.
Hướng dẫn chi tiết và biện pháp bảo vệ:
Ghi lại sự việc:
Ghi lại chi tiết các sự việc bị xúc phạm, phân biệt đối xử, quấy rối (thời gian, địa điểm, nội dung, người chứng kiến).
Báo cáo:
Báo cáo sự việc cho người quản lý, bộ phận nhân sự hoặc công đoàn.
Khiếu nại, tố cáo:
Khiếu nại lên người sử dụng lao động hoặc tố cáo đến cơ quan công an nếu hành vi vi phạm có dấu hiệu hình sự.
Tìm kiếm sự hỗ trợ:
Tìm kiếm sự hỗ trợ từ các tổ chức bảo vệ quyền của người lao động hoặc luật sư.
Lời khuyên chung:
Nắm vững pháp luật:
Tìm hiểu và nắm vững các quy định của pháp luật lao động để biết quyền lợi của mình.
Lưu giữ hồ sơ:
Lưu giữ cẩn thận các giấy tờ liên quan đến công việc (hợp đồng lao động, bảng lương, quyết định điều động,…) để làm bằng chứng khi cần thiết.
Chủ động bảo vệ:
Chủ động bảo vệ quyền lợi của mình bằng cách thương lượng, khiếu nại, tố cáo khi cần thiết.
Tìm kiếm sự hỗ trợ:
Đừng ngần ngại tìm kiếm sự hỗ trợ từ các tổ chức công đoàn, trung tâm tư vấn pháp luật hoặc luật sư.
Hy vọng những hướng dẫn này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các quyền lợi cơ bản của mình và biết cách bảo vệ chúng. Chúc bạn thành công!
Nguồn: @Viec_lam_TPHCM