Việc “ít được tham gia BHXH, BHYT, BHTN” là một vấn đề khá rộng, có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau. Để đưa ra hướng dẫn chi tiết, tôi cần hiểu rõ hơn về tình huống cụ thể của bạn. Tuy nhiên, tôi sẽ cung cấp một hướng dẫn chung nhất, bao gồm các trường hợp phổ biến và cách xử lý.
I. Xác định Nguyên Nhân và Đối Tượng:
Trước khi tìm cách giải quyết, bạn cần xác định rõ nguyên nhân tại sao bạn “ít được tham gia” và bạn thuộc đối tượng nào:
1. Nguyên Nhân (có thể có nhiều nguyên nhân cùng lúc):
Bạn là người lao động:
Làm việc không có hợp đồng lao động (HĐLĐ):
Đây là nguyên nhân phổ biến nhất.
Làm việc theo HĐLĐ dưới 3 tháng:
Thường không bắt buộc tham gia BHXH bắt buộc (trừ một số trường hợp đặc biệt).
HĐLĐ có, nhưng công ty không đóng BHXH, BHYT, BHTN:
Đây là hành vi vi phạm pháp luật của người sử dụng lao động (NSDLĐ).
Tham gia không đầy đủ (thiếu tháng, thiếu loại bảo hiểm):
Ví dụ, chỉ đóng BHXH mà không đóng BHYT, BHTN.
Chỉ đóng BHXH bắt buộc cho một phần tiền lương:
Ví dụ, lương thực tế là 10 triệu, nhưng chỉ đóng BHXH trên mức lương 5 triệu.
Bạn là người lao động tự do/hộ kinh doanh cá thể:
Không biết đến việc có thể tham gia BHXH tự nguyện và BHYT hộ gia đình.
Cho rằng mức đóng quá cao, không đủ khả năng.
Không quan tâm đến các quyền lợi của BHXH, BHYT.
Bạn thuộc đối tượng đặc biệt (ví dụ, người khuyết tật, người có hoàn cảnh khó khăn):
Có thể có các chính sách hỗ trợ riêng.
2. Đối Tượng:
Người làm công ăn lương (có HĐLĐ hoặc không có HĐLĐ):
Cần phân biệt rõ HĐLĐ loại nào (xác định thời hạn, không xác định thời hạn, dưới 3 tháng).
Người lao động tự do/hộ kinh doanh cá thể:
Ví dụ: lái xe ôm, bán hàng rong, thợ xây, làm dịch vụ tự do…
Người thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo, học sinh, sinh viên…:
Có các chính sách BHYT riêng.
II. Hướng Dẫn Chi Tiết Tùy Theo Từng Trường Hợp:
A. Nếu bạn là người lao động có HĐLĐ mà NSDLĐ không đóng hoặc đóng không đầy đủ BHXH, BHYT, BHTN:
Đây là trường hợp NSDLĐ vi phạm pháp luật.
Bước 1: Thu thập bằng chứng:
HĐLĐ (bản gốc hoặc bản sao).
Bảng lương (có chữ ký của bạn và NSDLĐ).
Các giấy tờ khác chứng minh quan hệ lao động (email, tin nhắn, quyết định bổ nhiệm…).
(Quan trọng) Chứng từ chứng minh bạn đã làm việc thực tế (ví dụ: chấm công, hóa đơn, chứng từ giao dịch…).
Bước 2: Thương lượng với NSDLĐ:
Gặp trực tiếp NSDLĐ để trao đổi về vấn đề này.
Nhắc nhở NSDLĐ về nghĩa vụ đóng BHXH, BHYT, BHTN theo quy định của pháp luật.
Đề nghị NSDLĐ đóng bù BHXH, BHYT, BHTN cho bạn.
Lưu ý:
Ghi lại nội dung cuộc thương lượng (nếu có thể, có người làm chứng).
Bước 3: Khiếu nại/Tố cáo (nếu thương lượng không thành):
Khiếu nại:
Khiếu nại lần 1:
Gửi đơn khiếu nại đến NSDLĐ.
Khiếu nại lần 2 (nếu không đồng ý với kết quả giải quyết khiếu nại lần 1):
Gửi đơn khiếu nại đến Chánh Thanh tra Sở Lao động – Thương binh và Xã hội (nơi NSDLĐ đặt trụ sở).
Tố cáo:
Gửi đơn tố cáo đến:
Thanh tra Sở Lao động – Thương binh và Xã hội.
Cơ quan Bảo hiểm xã hội (BHXH) cấp tỉnh/thành phố.
(BHXH có thẩm quyền thanh tra về việc trốn đóng, nợ đóng BHXH, BHYT, BHTN).
Lưu ý:
Đơn khiếu nại/tố cáo cần nêu rõ:
Thông tin của bạn (tên, địa chỉ, số điện thoại…).
Thông tin của NSDLĐ (tên công ty, địa chỉ, mã số thuế…).
Nội dung khiếu nại/tố cáo (hành vi vi phạm của NSDLĐ, thời gian vi phạm, thiệt hại gây ra…).
Bằng chứng kèm theo.
Bước 4: Khởi kiện ra tòa án (nếu không đồng ý với kết quả giải quyết khiếu nại/tố cáo):
Bạn có quyền khởi kiện NSDLĐ ra tòa án có thẩm quyền để yêu cầu NSDLĐ thực hiện nghĩa vụ đóng BHXH, BHYT, BHTN cho bạn.
B. Nếu bạn là người lao động không có HĐLĐ hoặc HĐLĐ dưới 3 tháng:
BHYT:
Bạn có thể tham gia BHYT theo hình thức
BHYT hộ gia đình
. Liên hệ với UBND xã/phường nơi bạn cư trú hoặc đại lý thu BHXH, BHYT để được hướng dẫn. Mức đóng BHYT hộ gia đình sẽ được tính theo số lượng thành viên trong hộ.
BHXH:
Bạn có thể tham gia
BHXH tự nguyện
.
BHXH tự nguyện:
Cho phép bạn tự đóng BHXH để hưởng chế độ hưu trí và tử tuất.
Liên hệ:
Đại lý thu BHXH hoặc cơ quan BHXH cấp huyện/tỉnh nơi bạn cư trú để được tư vấn và làm thủ tục.
Mức đóng:
Tùy thuộc vào mức thu nhập bạn lựa chọn để đóng. Bạn có thể chọn mức đóng thấp nhất để phù hợp với khả năng tài chính.
C. Nếu bạn là người lao động tự do/hộ kinh doanh cá thể:
BHYT:
Tham gia BHYT hộ gia đình (tương tự như trường hợp B ở trên).
BHXH:
Tham gia BHXH tự nguyện (tương tự như trường hợp B ở trên).
D. Nếu bạn thuộc đối tượng đặc biệt:
Liên hệ:
Phòng Lao động – Thương binh và Xã hội cấp huyện/tỉnh để được tư vấn về các chính sách hỗ trợ về BHXH, BHYT. Ví dụ, người thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo có thể được nhà nước hỗ trợ một phần hoặc toàn bộ tiền đóng BHYT.
III. Các Lưu Ý Quan Trọng:
Thời hiệu khiếu nại/tố cáo:
Hãy thực hiện việc khiếu nại/tố cáo càng sớm càng tốt để đảm bảo quyền lợi của bạn. Thời hiệu khiếu nại thường rất ngắn (ví dụ, 90 ngày kể từ ngày phát hiện hành vi vi phạm).
Lưu giữ hồ sơ:
Lưu giữ tất cả các giấy tờ liên quan đến quá trình làm việc và tham gia BHXH, BHYT (HĐLĐ, bảng lương, sổ BHXH, thẻ BHYT, chứng từ nộp tiền…).
Tìm hiểu kỹ thông tin:
Tìm hiểu kỹ các quy định của pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN để bảo vệ quyền lợi của mình.
Nhờ sự tư vấn:
Nếu bạn gặp khó khăn trong quá trình giải quyết, hãy nhờ sự tư vấn của luật sư hoặc các tổ chức tư vấn pháp luật miễn phí.
IV. Thông Tin Liên Hệ Hữu Ích:
Tổng đài tư vấn BHXH, BHYT:
1900.9068
Cơ quan BHXH cấp tỉnh/huyện nơi bạn cư trú:
Tra cứu thông tin trên website của BHXH Việt Nam: [invalid URL removed]
Sở Lao động – Thương binh và Xã hội:
Tìm kiếm thông tin trên website của tỉnh/thành phố nơi bạn cư trú.
Quan trọng:
Hướng dẫn này chỉ mang tính chất tham khảo. Để có được hướng dẫn cụ thể và chính xác nhất cho trường hợp của bạn, hãy liên hệ trực tiếp với các cơ quan chức năng có thẩm quyền hoặc tìm kiếm sự tư vấn của luật sư.
Chúc bạn giải quyết vấn đề thành công!
Nguồn: @Viec_lam_ban_hang